ខ្លីៗអំពីសំពត់ហូលខ្មែរ

វែហ្វធ៍អ៊ីកាត់ មានពីរប្រភេទគឺមួយគ្រឿងស្លៀកពាក់ ហៅថា សំពត់ហូល និងជារបៀបអ៊ីកាត់និងត្បាញជាក្រឡា។ សំពត់មានន័យថាសំពត់រុំ និងហូលមានន័យថាអ៊ីកាត់។ វាបានកកើតមកពីសំពត់រុំរបស់ប្រជាជនឥណ្ឌាហើយក៏បានកែច្នៃបច្ចេកទេស និងរូបរាងជាច្រើនសតវត្ស ហើយក៏ក្លាយជាសិល្បៈខ្មែរមួយ។ អ៊ីកាត់ត្រូវបានជាបកភាសាខ្មែរថា អង្កៀតសំរាប់ទាញ និងចងខ្សែអំបោះជាមួយនឹងសរសៃសូត្រដើម្បីបង្កើតជាខ្សែសូត្រ មុននឹងត្បាញការរៀបចំម៉ូតគឺមិនដែលគូសវាសលើក្រដាស ប៉ុន្តែត្រូវចងដោយផ្ទាល់ក្នុងសូត្រ ដោយការចងចាំ។

រាល់ការត្បាញគឺធ្វើដោយស្ត្រីសំពត់ហូលបុរាណមានច្រើនជាង២០០ម៉ូត ដោយគ្រាន់តែចងពណ៌ចូលគ្នារវាង៣ទៅ៥ពណ៌សំខាន់ដូចជា៖ ពណ៌លឿង ក្រហម ខ្មៅ ទឹកប៊ិច និងពណ៌បៃតង។ សម័យដើមរុក្ខជាតិជាច្រើនត្រូវបានគេយកមកលាបពណ៌លើសូត្រ បុរាណខ្មែរជាមួយនឹងល័ក្តក្រហមដែលបានមកពីសត្វល្អិត និងពណ៌លឿង និងពណ៌បៃតង បានមកពីដើមស្រែងឆ្កែ និងពណ៌សទឹកប៊ិចមកពីដើមឆ្លុះ និងពណ៌ខ្មៅបានមកពីដើមស្លឹកកផ្លូរ។

វាយភណ្ឌជាតិខ្មែររួមមាន សំពត់ហូលប្រាំពណ៌ សំពត់ហូលពណ៌ សំពត់ហូលក្បិន សំពត់ហូលក្តង់។ ម៉ូតគឺ យកតាមគំរូដើមនិងលាយជាមួយ រូបក្បាច់សត្វនិងរុក្ខជាតិដូចជាផ្កា សត្វល្អិត និងកង្កែបជាដើម។ តាមរយៈការស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញថាសំពត់ហូលធ្វើឡើងនៅក្នុង ស្រុកបាទី ស្រុកព្រៃកប្បាស និងស្រុកសំរោង ក្នុងខេត្តតាកែវ ស្រុកស៊ីធរកណ្តាល ខេត្តព្រៃវែង និង ភូមិចាមជាច្រើនដូចជានៅខេត្តកំពង់ចាម។ បាដានគឺជា រូបភាពអ៊ីកាត់ជាមួយនិងម៉ូតក្បាច់ ដើមរបស់អ្នកកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ និងក៏ត្រូវបានតាំងលំអសម្រាប់ពិធីបុណ្យសាសនា និងពិធីមង្គលការជាដើម។