ពិស្ណុការ ជាពាក្យដែលបានប្រែមកពីបាលីថាៈ វិស្សកម្ម, សំ. វិឝ្វកម៌ន៑ គឺជានាមនៃទេវតា ដែលមានចំណេះខាងការជាង ជាអ្នកសម្រេចកិច្ចការឲ្យព្រះឥន្ទ ដែលយើងធ្លាប់ហៅថា ព្រះវិស្សកម្មទេវបុត្រ។ ជាងបុរាណមានជំនឿថា ទេវតានោះជាគ្រូធំលើជាងទាំងឡាយ ។ ព្រោះហេតុនោះហើយបានជាគេហៅរណ្តប់ថាជា ទ្រនឹបជាង ឬ ទ្រនឹប (រៀបព្រះពិស្ណុការ) ឯពាក្យសាមញ្ញថា រៀបពឹសការ ។ តទៅនេះយើងនឹងរៀបរាប់ត្រួសៗ អំពីពិធីដែលមានតៗ ពីបុរាណមក ក្នុងការរៀបព្រះពិស្ណុការ ។កាលបើសង់ផ្ទះ គប្បីរៀបគ្រឿងពលិការ ដូចខាងក្រោម៖ […]
តើអ្វីទៅជាជំនឿ?
តើអ្នកគិតថាអ្វីជាជំនឿ? ជំនឿកើតចេញមកពីណា? តោះចាប់ផ្តើមស្វែងយល់ជាមួយគ្នា។ ជិវចលនិយម Animism ជាជំនឿទៅលើរបស់ដូចជា៖ វត្ថុ ទីកន្លែង រក្ខជាតិ ធម្មជាតិ សំណង់ ឬអ្វីៗទាំងអស់ដែលនៅជុំវិញខ្លួនមនុស្សសុទ្ធសឹងមានវិញ្ញាណ ឬព្រលឹង។ សូម្បីតែមនុស្សខ្លួនឯង ក៏មានព្រលឹងដែរហើយមនុស្សដឹងថាខ្លួនឯងមានព្រលឹងនៅពេលដេកយល់សុបិន។ ហេតុនេះហើយទើបគេកប់សព ដោយមានដាក់ដង្វាយផ្សេងៗមាន ក្អម ឬពួច វត្ថុប្រើប្រាស់ និងសែនព្រេនក្បាលជ្រូកមានដាក់កាក់មាសមួយសន្លឹកនៅក្នុងមាត់ និងបំពាក់គ្រឿងអលង្ការឱ្យខ្មោច, សពខ្លះដាក់ក្នុងក្តារម្ឈូសកប់។ ការគោរពលិង្គ និងព្រលឹងដូនតាហើយការគោរពនេះបានបន្សល់ទុករហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ រណ្តាប់តំណាលមានជាពិសេសនៅក្នងពិធីឆ្លងវ័យ ដូចជា៖ កាត់សក់ […]
លទ្ធិព្រាហ្មណ៍ក្នុងសង្គមខ្មែរ
សាសនាព្រាហ្មណ៍បានចូលមកចាក់ឬសយ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងសង្គមខ្មែរតាំងពីយូរយារណាស់មកហើយហើយមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅក្នុងសតិអារម្មណ៍របស់ប្រជាជនខ្មែរ ដោយបន្សល់ទុកនូវទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណីផ្សេងៗនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ។ ការរីកចម្រើននៃ វិទ្យាសាស្ត្រដែលជាផលរួមនៃពលកម្មខាងខួរក្បាលនិងពលកម្មខាងរូបងរាងកាយរបស់មនុស្សមានសន្ទុះជឿនលឿនយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅលើពិភពនៃព្រហ្មញ្ញសាសនាដែលបានដក់ជាប់នៅក្នុងសតិអារម្មណ៍ ព្រមទាំងជំនឿទំនៀមទម្លាប់មួយចំនួនដែរ។ ក. ផ្នែកជំនឿ សាសនាព្រាហ្មណ៍បានធ្វើឲ្យប្រជារាស្ត្រយើងនាសម័យបុរាណ មានជំនឿលើអាទិទេព ខ្មោចព្រាយ បិសាច អាបធ្មប់។ល។ ដើម្បី ទប់ទល់នូវអ្វីដែលជាភាពអស្ចារ្យគេស្វែងយល់មិនដល់ គេត្រូវតែ សិក្សាមន្តអាគមសែនព្រេនបន់ស្រន់ ក្នុងគោលបំណងសុំឲ្យសម្រេចនូវបំណងអ្វីមួយ។ ខ. ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី នៅក្នុងពេលបុណ្យទានផ្សេងៗគេតែងតែនាំគ្នាធ្វើនំអន្សម នំគម។ ល។ ទាំងអស់នេះក៏មានជាប់ឥទ្ធិពលព្រាហ្មណ៍សាសនាដែរ ពោល គឺរំលឹកដល់លិង្គព្រះឥសូរ និងយោនីនាងឧបមា។ ក្រៅពីនេះគេឃើញ […]
ឥទ្ធិពលពីឥណ្ឌា (ស.វទី១)
តាមរយៈប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរនៅក្នុងស.វទី១ ឥទ្ធិពលបរទេសដែលចូលមកស្រុកខ្មែរមុនគេ គឺឥទ្ធិពលឥណ្ឌា ហើយអ្វីដែលយើងទទួលបាន នោះមានដូចជាអក្សរសិល្ប៍ អក្សរសាស្ត្រ សាសនា ទំនៀមទម្លាប់ ភាសា…។ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌របស់ខ្លួនដំបូងជនជាតិនេះ បានមកធ្វើការទំនាក់ទំនងជាមួយពួកមេដឹកនាំអ្នកស្រុកអាយ តាមរយៈឈ្មួញសំពៅ អ្នកលក់ដូរការយកចិត្តពួកនេះដ៉ោយជំនួនការព្យាបាលជម្ងឺការផ្តល់ឲ្យនូវក្រដាសគាថាដែលពុំមានអ្នកអ្នកស្រុក ណាម្នាក់មានសមត្ថភាពអាចបកប្រែភាសានេះបាន គេក៏ខិតខំរៀន ភាសារបស់អ្នកស្រុកអាយបន្ទាប់មកមានការរៀបការចាប់ពីពេលនោះមកវប្បធម៌អរិយធម៌ របស់គេមានលទ្ធភាពផ្សព្វផ្សាយប្រកបដោយភាពជោគជ័យព្រោះអ្នកស្រុកភូមិបានជ្រួតជ្រាបតៗ គ្នា។ ក្នុងដំណាក់កាលទី២ បន្ទាប់ពីពួកឈ្មួញ មកមាន ពួកបញ្ញវន្តក្នុងវណ្ណៈខ្ពស់ទាំងពីរមកដល់គឺ វណ្ណៈព្រាហ្មណ៍ និងវណ្ណៈក្សត្រ។ ពួកព្រាហ្មណ៍បានផ្សព្វផ្សាយផ្នែកមន្ត អាគម ដល់អ្នកដឹកនាំ ដើម្បីបង្កើនអំណាច […]
ប្រវត្តិនៃការធ្វើពីធីក្រុងពាលី
មានសម័យកាលមួយ ជាសម័យភ្លើងប្រល័យកល្ប៍ (កប្ប ឫ កល្ប៍) ឆេះអស់មនុស្ស សត្វ រុក្ខាលតាវល្លិ៍ អ្វីៗក៏ឆេះគ្មានសល់ មាននៅសល់តែទឹកល្ហល្ងែវ។ គ្រានោះព្រះពាយបក់បោកចុះឡើងឥតឈប់ឈរ ក៏បង្កើតជាពពុះទឹករសាត់អណ្តែតចុះឡើង គ្មានទីបំផុត។ ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ ក៏មានមហាកាលនាគរាជ ព្រះនាមក្រុងពាលី និងព្រះអនុជមួយអង្គព្រះនាមព្រះភូមរាជ ជាអ្នកនៅរក្សាទឹកនោះ។ ទាំងពីរព្រះអង្គទ្រង់ប្រទះ ឃើញពពុះទឹកអណ្តែតចុះឡើងៗ ពុំស្ថិតនៅនឹងដូចនោះ ក៏បបួលបងប្អូនពេនពង់ក្រុងពពុះទឹក កុំឲ្យអណ្តែតទៅណា។ យូរៗទៅពពុះទឹកនោះ ក៏កកជាំផែនដី ដុះព្រៃព្រឹក្សាលតាវល្លិ៍ មនុស្ស សត្វ សព្វបែបយ៉ាង។ សម័យនោះ […]
លក្ខណៈខ្លះៗនៃសិវលិង្គ
សិវលិង្គ គឺជាចម្លាក់មួយនៃព្រហ្មញ្ញសាសនាដែលយើងតែងបានដឹងថានាសម័យអង្គរ ចម្លាក់រូបលិង្គព្រះឥសូរគឺបានឆ្លាក់ឡើងពីថ្មពណ៌ប្រផេះដែលមានរាងរៅដូចខាងក្រោម៖ ផ្នែកខាងលើមានរាងមូលវែងដូចសសរ ផ្នែកកណ្តាលមានរាង ៦ ជ្រុង ឬ ៨ ជ្រុង ជាទម្រ ផ្នែកខាងក្រោមមានរាង ៤ ជ្រុង ស្មើជាទម្រដែរ នៅលើរូបលិង្គខ្លះគេធ្លាក់មុខមនុស្សនៅផ្នែកខាងលើដែលគេហៅថាមុខលិង្គ។ ជាទូទៅយើងតែងប្រទះឃើញថាគេនិយមតម្កល់លិង្គព្រះឥសូរនៅពីលើទម្រមួយ ដែលទម្រនោះគេហៅថាយោនី នាងឧមាដែលជានិមិត្តរូបនៃការបង្កើតលោក។